Džindić mahala jedno je od najstarijih tuzlanskih naselja. Mahala je smještena u sjevernom dijelu grada u blizini slanih izvora. Zbog konstantnog slijeganja tla, stanovništvo se iz ove nekad najnaseljenije tuzlanske mahale stalno iseljavalo. Po mahali je naziv dobila i lokalna Džindijska džamija (Džindićka), izgrađena prije više od četiri stoljeća.
Džindijska ili Husein Čauševa džamija nacionalni je spomenik Bosne i Hercegovine. Prvi put se u pisanim tragovima spominje 1600. godine kao džamija čiji je graditelj Mustafa Džindija, sin Gazi Turali – bega. Džamiju je u 17. stoljeću obnovio Husein Čauš, unuk Turali – bega pa se ona već 1701. godine u dokumentima spominje kao Husein Čauševa džamija.
Arhitektonski je najvrijednija džamija s drvenom munarom na području Tuzle
Džamija je izgrađena na lokalitetu Lug u čijoj blizini se nalazila šuma hrasta pa je drvo hrasta korišteno kao građevinski materijal prilikom izgradnje. U svojoj prošlosti Džindijska džamija je više puta renovirana, kako zbog slijeganja terena tako i zbog dotrajalosti drvenog pokrivača. Renoviranja su vršena 1863/64. zatim 1961. i 1975. godine kada je renoviranje vršeno pod nadzorom vrsnog arhitekte Ferhata Mulabegovića.
Uz pomoć kompanije Tehnograd 2018. godine je izvršena zamjena dotrajalog krovnog pokrivača (šindre) novom, posebno pripremljenom šindrom, oblikovanom na autentičan način (ručno cijepana). Treba istaći da je zamjena vršena pod nadzorom Zavoda za zaštitu spomenika FBiH i Zavoda za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona. Upravo je te 2018. godine Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika proglasila Džindijsku džamiju nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Tipična mahalska džamija
I pored velikog broja renoviranja ova džamija je sačuvala svoj izvorni oblik. Može se reći da je Džindijska džamija tipična mahalska džamija, izgrađena od drveta i prekrivena četverovodnim krovom – šindrom, također od drveta.
Ono po čemu je još jedinstvena ova džamija je trijem sa očuvanom drvenom galerijom. Lijepo obrađeni elementi trijema (stubovi, drvena ograda) svjedoče o razvijenom zanatu obrade drveta u tuzlanskom kraju.
Munara džamije je drvena (iako je pred početak I svjetskog rata trebala biti izvršena temeljna rekonstrukcija, te je trebala biti sagrađena kamena munara). Prozori na džamiji su pravougaonog i lučnog oblika.
Trebala biti prenamjenjena
Oko džamije je harem sa nekoliko starijih kamenih nišana, od kojih su dva velika nišana sa turbanima. Najvjerovatnije je tu ukopan Husein Čauš – obnovitelj džamije. Sa desne strane nalazi se mezar ograđen ukrasnom željeznom ogradom, sa santračem i nišanima bez natpisa. Pretpostavka je da je to mezar Ahmet-bega Defterdarevića, velikog župana tuzlanske oblasti.
U haremu džamije se nalazio imamski stan i mekteb koji su za vrijeme socijalizma porušeni. U mektebu se izvodila vjerska pouka (nastavani plan i program Behram-begove medrese izvodio se u ovom mektebu 1949.godine kada je zabranjen njen rad). Interesantno je da je, prema nekim izvorima, ova džamija 70-ih godina prošlog stoljeća trebala biti prenamjenjena i pretvorena, najvjerovatnije, u magacin. Međutim, angažmanom džematlija i određenog broja drugih uticajnih ljudi tog vremena ona je na sreću sačuvana.
Iako nije bilo pritiska da se obustave vjerske aktivnosti u Džindijskoj džamiji, 80-ih godina prošlog stoljeća ona nije bila u upotrebi. Ipak, zbog izražene potrebe za njenim ponovnim otvaranjem za vjernike Džindijska džamija je ponovo stavljena u funkciju 1990. godine.
U upotrebi i danas
Iako se većina porodica iselila iz mahale, Džindijska džamija i dalje fukncionira. Džemat čine svi oni Tuzlaci koji su na neki način vezani za ovu džamiju. U džamiji se klanjaju dva dnevna namaza (podne i ikindija), redovno se obavljaju džuma, bajram i teravija kao i dženaze-namazi.
Još jedna specifičnost za ovu džamiju je da se u posljednje vrijeme džuma namaz klanja tačno prema takvimu- vaktiji. Tako da ezan petkom uči nešto ranije u odnosu na druge džamije. Džindijska džamija je danas otvorena i za putnike prolaznike koji tu mogu klanjati namaz.
“Ljudi u ovu džamiju dolaze iz raznih dijelova grada, posebno zbog svoje duhovne potrebe za uspostavom kontakta s dragim Bogom. Imamo stalni džemat, ali ja molim Boga da svima nama primi naše dove i učini nas boljima nego što jesmo”, rekao je u jednom razgovoru Elmedin ef. Avdibašić, hatib Džindijske džamije.
Svako ko posjećuje Tuzlu i okolinu ne bi trebao propustiti priliku da posjeti Džindijsku džamiju jer sigurno je da je ona jedna od najljpših džamija u tuzlanskoj regiji i šire. Sačuvana je stoljećima, uprkos prirodnim i neprirodnim preprekama, te i dalje ponosno stoji kao unikatni biser bosanske arhitekture.
