Sigruno je većina čula za riječ džemre (džemre – džemra, riječ turskog porijekla, označava talas ili zatopljenje) ali mnogi ne znaju šta je zapravo džemre u praksi.
Najjednostavnije rečeno, džemre označava početak strujanja toplog zraka tj. zatopljenje.
Narodno vjerovanje
Prema narodnom vjerovanju, džemreta “padaju” ili “pucaju” u hamsinu (hamsin – druga polovina zime, od početka ferbuara do početka proljeća). Narodno vjerovanje je da postoje 3 džemreta.
Danas, 19. februara je prvo džemre – u zrak odnosno havu (hava – zrak). Smatra se da kada udari džemre u zrak, prestaju niske temperature odnosno nema više “minusa”.
Drugo džemre – u vodu, dolazi 26. februara. Narodno je vjerovanje da kada džemre udari u vodu, poslije toga voda ne mrzne.
Treće i posljednje džemre – u zemlju “puca” 5. marta. Tada zemlja otopljava i ne mrzne, te se kaže da se na njoj “može sjediti”.
U narodu se kaže da su džemreta prvi znakovi proljeća. Poslije njihovog “pucanja” priroda se počinje buditi, pupoljci na drveću počinju izbijati, vraća se zelenilo biljkama, a narod počinje sa prvim radovima na njivama i imanjima.
Nakon džemreta započinju babine huke koje, po predajama, traju “od pola devete do polovine desete” sedmice nakon Božića (10 – 17. mart). U narodu se kaže da se tada proljeće “bori” sa zimom. Naime, u tom periodu se izmjenjuju različite vremenske prilike (sunce, kiša pa i snijeg) koje su praćene udarima vjetra.
Prema narodnom vjerovanju, u drugoj polovini aprila (20 – 25. april) dolaze i posljednji dani zime odnosno “Goveđa zima”. To je period posljednih mrazeva koji mogu biti pogubni za floru jer se vegetacija tada već počinje da buja.
“Narodni kalendar” skoro nikad ne griješi, ali i sami smo svjedoci da nas posljednih godina zna iznenaditi snijeg i u kasno proljeće dok s druge strane, ponekad i u dubokoj jeseni i u ranom zimskom periodu imamo lijepo vrijeme i veoma visoke temperature. Kako kažu stručnjaci, posljedica je to klimatskih promjena koje su sve izraženije.
